Polskie prawo definiuje ocenę ryzyka zawodowego w §2 pkt. 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ,,Ilekroć w rozporządzaniu jest mowa o: ,,ryzyku zawodowym’’ – rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanego zdarzenia związanego z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.’’ Inne sformułowanie definicji możemy odnaleźć w wytycznych oceny ryzyka zawodowego Komisji Europejskiej, według której ryzyko zawodowe jest prawdopodobieństwem, że w wyniku narażenia na oddziaływanie czynnika zagrażającego w środowisku pracy istnieje potencjalna możliwość powstania urazu o określonej ciężkości lub pogorszenia (w określonym stopniu) stanu zdrowia pracownika. Obie definicje możemy sformułować do prostszej postaci, stwierdzając, że ryzyko zawodowe jest prawdopodobieństwem doznania urazu przez pracownika w wyniku istniejących zagrożeń na jego stanowisku pracy. W tym miejscu warto wskazać, że ocena ryzyka zawodowego według europejskich standardów jest podstawą do zapobiegania wypadków przy pracy oraz powstawania chorób zawodowych i innych schorzeń w organizmach pracowników. Dlatego ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się skrupulatnie na każdym stanowisku pracy i określa, co w danym miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Po dokonaniu oceny jesteśmy
w stanie zweryfikować czy zastosowane środki i rozwiązania są dostateczne, czy jednak konieczne jest wprowadzenie działań korygujących.

Poprawa warunków BHP w zakładzie pracy ma wpływ na ,,kondycję’’ firmy, gdyż wypadki przy pracy
i choroby zawodowe niekorzystnie wpływają na jej wizerunek i postrzeganie przez potencjalnych klientów. Również niezdolność do pracy przez doświadczonych pracowników powoduje zmniejszenie wydajności i efektywności procesu produkcji. Aspekt finansowy, także ogrywa tutaj swoją rolę, ponieważ firma może ponosić starty związane z uszkodzeniem maszyn, koniecznością wstrzymania pracy na czas ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz ze względu na wzrost kosztów ubezpieczenia lub ewentualnego uczestnictwa w postępowaniach sądowych. 

Jak wiadomo pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie swoich pracowników poprzez organizowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, dlatego w art. 104¹. §1. pkt. 8 Kodeksu Pracy określono, że w regulaminie pracy musi znajdować się zapis informujący, w jaki sposób pracownicy będą informowani o ryzyku zawodowy występującym na ich stanowiskach pracy. ,,Regulamin pracy, określając prawo i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem
w zakładzie pracy, powinien ustalić w szczególności: 8) obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą’’. W myśl przytoczonej ustawy (art. 224 KP), na pracodawcy dodatkowo spoczywa obowiązek podejmowania działań, które mają na celu zapobieganie występowania nagłych niebezpieczeństw.

Kodeks pracy w art. 226 wprost zobowiązuje pracodawcę do dokonywania i dokumentowania oceny ryzyka zawodowego, a także informowania pracowników o ich wynikach ,,Pracodawca: 1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko; 2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.’’ Natomiast art. 237^11a. §1. pkt. 2 stanowi, że pracodawca identyfikując zagrożenia na stanowiskach pracy, a następnie je szacując oraz określając środki profilaktyczne musi zaangażować pracowników lub ich przedstawicieli, aby także zaproponowali swoje rozwiązania i podzielili się swoim doświadczeniem, czy też spostrzeżeniami ,,Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące: 2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku.’’

PODSUMOWANIE:

Ocena ryzyka zawodowego określa poziom ryzyka zawodowego i jego dopuszczalność na wskazanym stanowisku pracy. Następnym krokiem jest wprowadzenie odpowiednich działań korygujących, w celu zminimalizowania lub wykluczenia negatywnych skutków dla zdrowia i życia pracowników. Podczas wyboru metody należy wziąć pod uwagę specyfikację firmy i występujące w niej zagrożenia. Jednakże, aby ocena ryzyka zawodowego była skuteczna (bez względu na wybór metody) należy ją wykonywać okresowo, gdyż w każdym zakładzie pracy zachodzą zmiany, które należy zweryfikować pod kątem potencjalnych zagrożeń. Osobą odpowiedzialną za utworzenie dokumentacji oceny ryzyka zawodowego i zapoznanie z jej treścią pracowników jest pracodawca. Zapoznanie pracowników
z treścią oceny ryzyka zawodowego powinno się odbyć przed dopuszczeniem do pracy. Pracownik po zapoznaniu i zrozumieniu treści dokumentu stwierdza ten fakt własnoręcznym podpisem na liście/oświadczeniu, które należy załączyć do jego akt osobowych.

Brak oceny ryzyka zawodowego jest poważnym naruszeniem przepisów BHP, za który Inspektor Pracy może nałożyć karę grzywny na pracodawcę lub osobę kierującą pracownikami imiennie co oznacza, że osoba ukarana musi pokryć koszty mandatu
z prywatnych środków.