Jak długa przerwa przysługuje pracownikowi podczas dnia pracy?
Każdy pracownik podczas dnia roboczego ma mieć możliwość na chwilę odpoczynku na zregenerowanie sił i zjedzenie posiłku. Należy pamiętać, że przerwa w pracy jest prawem każdego pracownika, ale także została dokładnie scharakteryzowana w Kodeksie Pracy i innych źródłach prawa. Kodeks Pracy stanowi iż:
Art. 134. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.
Oznacza to, że pracując nawet 12 godzin podczas doby, przerwa może wynosić zaledwie 15 minut. Ponadto przerwa musi się odbywać podczas pracy, więc nie możemy z niej zrezygnować np. na rzecz wcześniejszego opuszczenia zakładu pracy.
Jeżeli 15 minutowa przerwa jest niewystarczająca dla pracowników, to pracodawca może wprowadzić jedną dodatkową przerwę (do 60 minut), która nie będzie wliczona do czasu pracy – bezpłatna.
Art. 141. § 1. Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych.
§ 2. Przerwę w pracy, o której mowa w § 1, wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Jednakże pracodawca z własnej woli może określić dodatkową przerwę jako płatną w pełnej stawce godzinowej lub jej części, a także może ustanowić godziny występowania przerw. Przerwy mogą występować po sobie bez odstępu czasowego.
W Kodeksie Pracy również znajdziemy zapisy o dodatkowych przerwach, które są wliczone w czas pracy dla poszczególnych grup:
- Pracownica karmiące jedno dziecko piersią:
- Jeśli pracuje od 4 do 6 godzin dziennie – jedna przerwa 30-minutowa
- Jeśli pracuje powyżej 6 godzin dziennie – dwie przerwy po 30-minut każda
- Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko piersią:
- Jeśli pracuje od 4 do 6 godzin dziennie – jedna przerwa 45-minutowa
- Jeśli pracuje powyżej 6 godzin dziennie – dwie przerwy po 45-minut każda
Art. 187. § 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
- Pracownicy młodociani (osoby w przedziale wiekowym: 15-18 lat):
- Jeśli pracują powyżej 4,5 godziny dziennie – jedna przerwa 30-minutowa
Art. 202. § 1. Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.
§ 2. Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
§ 3. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.
§ 3 1 . Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy
Natomiast pracownik użytkujący w czasie pracy monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy powinien także zapoznać się z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, w który określono, że:
§ 7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom: łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała — przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub< co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Przytoczonych 5-minutowych przerw nie możemy sumować w jedną lub kilka dłuższych. Ze względów bezpieczeństwa i higieny pracy, czas ten powinniśmy poświęcić na techniki relaksacyjne, odpoczęcie oczu od monitora ekranowego lub rozciąganie, które pomoże nam rozluźnić grupy mięśni narażonych na pracę statyczną.
USTAWA z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa dodatkową 15 minutową przerwę dla osób niepełnosprawnych, która jest wliczona w czas pracy.
Art. 17. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Nie narusza to przepisu art. 134 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320).
Dane kontaktowe
- bhp@hssolutions.com.pl